Wijk aan Zee en Beverwijk toen en nu: een mini-college in het veld

‘Ommetje Westerhout’

Het landschap rond Park Westerhout in Beverwijk heeft een bijzondere geschiedenis. Een vruchtbaar land, maar ook een strategisch gelegen land waar de industrie in de afgelopen eeuw is opgerukt. De geschiedenis van het landschap wordt verteld door twee gidsen van de Stichting Oer-IJ tijdens een ‘Ommetje Westerhout’ met als titel ‘tussen aardbeien en staal’.

Waar ooit de gegoede burgerij met een zeilschip over het Wijkermeer naar hun statige landhuizen voer, ligt nu een landschap dat wordt gedomineerd door industrie, waaronder Tata-steel, en stedenbouw. Hoe is dit ‘arcadische’ landschap ooit ontstaan? En hoe is het in de afgelopen eeuw bijna onherkenbaar veranderd?

Kennemerland-1702-uitsnede Breesaap
Kennemerland-1702-uitsnede Breesaap

‘Holland op zijn smalst’

Na een korte introductie in het museum Kennemerland, tegenover huize Westerhout, nemen de gidsen Hans Turlings en Thijs Eijking een groep van 15 belangstellenden mee in een korte wandeling door de duinvallei. Onderweg tonen de gidsen landkaarten en afbeeldingen van hoe het in het verleden was. Op veel plekken zijn de oude contouren van het landschap geheel uitgewist. Vóór de komst van het Noordzeekanaal (1876) was hier “Holland op zijn smalst”, vooral bekend vanwege de Heerlijkheid Breesaap met zijn boerderijen en landhuizen. De steeds verder uitbreidende hoogovens (sinds 1924) slokte het land nog verder op. Waar tot 1960 de tuinderijen en de industrie nog hand in hand gingen, werd door schaalvergroting en stadsuitbreiding het land verder opgeslokt. Toch zijn er nog volop sporen aanwezig in het landschap die iets tonen van de rijke geschiedenis van de voormalige heerlijkheid Wijk aan Zee en Duin en het naburige Beverwijk: de plaats waar ooit de fijne groenten en aardbeien werden verhandeld uit het rijke achterland.

Aardbeienplukkers in de Breesaap
Aardbeienplukkers in de Breesaap

Mini-college

In een mini-college van anderhalf uur loodsen de gidsen hun toehoorders door de boeiende geschiedenis van dit oer-hollandse land. De wandeling met gidsen van Stichting Oer-IJ wordt op de Dag van de Duinen, zaterdag 28 juni, gratis aangeboden. Het aantal deelnemers is beperkt. Kijk op de website www.oerij.eu voor meer informatie.

de gidsen Thijs Eijking en Hans Turlings bij de Zeestraat in Beverwijk
De gidsen Thijs Eijking en Hans Turlings bij de Zeestraat in Beverwijk

Wie een langere wandeling wil maken langs de buitenplaatsen en binnenduinrand bij Wijk aan Zee, kan de route volgen van ‘De Beek als Bron’: www.beekalsbron.nl. Zie voor een mooie beschrijving van deze route op: duinbehoud.nl/wandelroute-beverwijk-wijk-aan-zee.

Gerelateerde berichten

Achter het strand van IJmuiden ligt een kleine maar heel bijzondere vochtige duinvallei: het Kennemerstrand. Wat ooit strand was, heeft zich in enkele decennia – met hulp van mensenhanden – ontwikkeld tot een voor ons land maar ook voor de Europese kust uniek natuurgebied.
Bier: gemaakt van gist, granen, hop. Maar vooral water. In Haarlem waren veel brouwerijtjes. Via de Brouwersgracht voerde men duinwater uit de Brouwerskolk aan. Er loopt nog steeds een leuk pad onder spoor en snelweg door, met enkele hoge bruggen, van de binnenstad langs deze gracht. Dit pad leidt je naar het Middenduin. Ga dit gebied in, volg het water, de Brouwerskolk, steek over en loop aan de overzij terug. Daar staan primula’s. 
In de winter worden de jongen van grijze zeehonden geboren op de afgelegen zandstranden zoals Richel en de Noorderhaaks. De pups hebben bij de geboorte een lange witte vacht, die pas na enkele weken verhaart. Tot die tijd kunnen ze niet het water in.