Vandaag in het Duin: de zebrarups / sint jacobsvlinder

ZebraRups Sint_Theo Baas
ZebraRups Sint, foto Theo Baas

De zebrarups is een gemakkelijk herkenbaar duindier. Hij is opvallend oranje-zwart gestreept en laat zich volop zien, een signaal aan insecteneters: eet mij niet, want ik ben giftig! Voor ons is hij daardoor niet moeilijk te vinden. Het is de rups van de sint- jacobsvlinder: twee namen, één soort.


 
Rood en zwart

sint-jacobsvlinder_Cynthia Levering
sint-jacobsvlinder, foto Cynthia Levering

De sint-jacobsvlinder vliegt vooral in het voorjaar, het meest tot half juni. Hij fladdert door het open duin op zoek naar duinkruiskruid – de duinvariant van jakobskruiskruid – om eitjes op te leggen. Het is een ‘dag-actieve nachtvlinder’: officieel hoort hij bij de nachtvlinders maar hij vliegt overdag. Het is een opvallend zwart en roodvlindertje, met een lange rode streep langs de rand van de zwarte voorvleugel. Hij lijkt op de sint- jansvlinder maar die heeft ronde rode vlekken op zijn vleugel.


 
Oranje en zwart


In juli en augustus zie je vooral de rupsen die dan uitgekomen zijn en het duinkruiskruid beginnen op te eten. Door de typische oranje-zwarte bandering kun je hem niet verwarren met andere soorten. De zebrarups is giftig doordat hij gifstoffen uit duinkruiskruid weet op te nemen. Het is een van de weinige insecten die op deze slecht verteerbare duinplant leven. De rupsen eten alleen maar deze plant. In sommige jaren, als er veel rupsen zijn, eten ze alle duinkruiskruid helemaal kaal!


Duinkruiskruid


Zebrarupsen en sint-jacobsvlinders vind je bijna overal in open droge duinen langs de hele Nederlandse kust, op duinkruiskruid. Als je nu op zoek gaat zul je vooral zebrarupsen tegenkomen. Komend voorjaar op zoek naar de sint-jacobsvlinder!

In de rubriek ‘Vandaag in het Duin’ hebben we het elke maand over een dier of plant die je op dat moment in de duinen kunt spotten.

Tekst: Kees Vertegaal

Foto: Cynthia Levering & Theo Baas

Gerelateerde berichten

Geïnspireerd door het zeedorp en het leven van de vissersbevolking trokken eind 19e eeuw veel kunstenaars uit de hele wereld naar Katwijk (evenals naar Egmond, Domburg en Volendam). Het zeedorpenlandschap met schelpenvissers en de bomschuiten, het drogen van de netten in het duin, werd een geliefd thema in de kunst.
September is een goede maand om op zoek te gaan naar paddenstoelen. Vooral in de landgoedbossen van de oude duinen groeien ze volop. Als het tenminste een beetje geregend heeft. Er zijn heel veel soorten paddenstoelen, maar boleten zijn mooie en opvallende paddenstoelen waarvan je eenvoudig kan zien dat het een boleet is.
Peter Pleijs geniet van het uitwaaien op het strand en het geluid van de zee. Sinds een jaar of tien raapt hij minimaal een uur of drie per week strandvuil. Zijn drive komt voort vanuit zijn binding met de natuur en bezorgdheid over de vervuiling. Hij is niet aangesloten bij één van de strandcommunities die actief zijn met strandschoonmaakacties, maar gaat lekker alleen op pad.