Wijk aan Zee en Beverwijk toen en nu: een mini-college in het veld

‘Ommetje Westerhout’

Het landschap rond Park Westerhout in Beverwijk heeft een bijzondere geschiedenis. Een vruchtbaar land, maar ook een strategisch gelegen land waar de industrie in de afgelopen eeuw is opgerukt. De geschiedenis van het landschap wordt verteld door twee gidsen van de Stichting Oer-IJ tijdens een ‘Ommetje Westerhout’ met als titel ‘tussen aardbeien en staal’.

Waar ooit de gegoede burgerij met een zeilschip over het Wijkermeer naar hun statige landhuizen voer, ligt nu een landschap dat wordt gedomineerd door industrie, waaronder Tata-steel, en stedenbouw. Hoe is dit ‘arcadische’ landschap ooit ontstaan? En hoe is het in de afgelopen eeuw bijna onherkenbaar veranderd?

Kennemerland-1702-uitsnede Breesaap
Kennemerland-1702-uitsnede Breesaap

‘Holland op zijn smalst’

Na een korte introductie in het museum Kennemerland, tegenover huize Westerhout, nemen de gidsen Hans Turlings en Thijs Eijking een groep van 15 belangstellenden mee in een korte wandeling door de duinvallei. Onderweg tonen de gidsen landkaarten en afbeeldingen van hoe het in het verleden was. Op veel plekken zijn de oude contouren van het landschap geheel uitgewist. Vóór de komst van het Noordzeekanaal (1876) was hier “Holland op zijn smalst”, vooral bekend vanwege de Heerlijkheid Breesaap met zijn boerderijen en landhuizen. De steeds verder uitbreidende hoogovens (sinds 1924) slokte het land nog verder op. Waar tot 1960 de tuinderijen en de industrie nog hand in hand gingen, werd door schaalvergroting en stadsuitbreiding het land verder opgeslokt. Toch zijn er nog volop sporen aanwezig in het landschap die iets tonen van de rijke geschiedenis van de voormalige heerlijkheid Wijk aan Zee en Duin en het naburige Beverwijk: de plaats waar ooit de fijne groenten en aardbeien werden verhandeld uit het rijke achterland.

Aardbeienplukkers in de Breesaap
Aardbeienplukkers in de Breesaap

Mini-college

In een mini-college van anderhalf uur loodsen de gidsen hun toehoorders door de boeiende geschiedenis van dit oer-hollandse land. De wandeling met gidsen van Stichting Oer-IJ wordt op de Dag van de Duinen, zaterdag 28 juni, gratis aangeboden. Het aantal deelnemers is beperkt. Kijk op de website www.oerij.eu voor meer informatie.

de gidsen Thijs Eijking en Hans Turlings bij de Zeestraat in Beverwijk
De gidsen Thijs Eijking en Hans Turlings bij de Zeestraat in Beverwijk

Wie een langere wandeling wil maken langs de buitenplaatsen en binnenduinrand bij Wijk aan Zee, kan de route volgen van ‘De Beek als Bron’: www.beekalsbron.nl. Zie voor een mooie beschrijving van deze route op: duinbehoud.nl/wandelroute-beverwijk-wijk-aan-zee.

Gerelateerde berichten

Onlangs heeft minister Wiersma van LVVN een spoedwet ”Vervangen omgevingswaarde stikstof” vrijgegeven voor consultatie. De essentie van deze spoedwet is dat de minister zichzelf ontslaat van de wettelijke verplichting om binnen gestelde termijnen de natuur te herstellen die lijdt onder de stikstofdepositie.
Het klimaat verandert, zoals onder meer blijkt uit opwarming: zachtere winters, warmere voorjaren en drogere, hetere zomers. Volgens de in 2023 door het KNMI gepubliceerde klimaatscenario’s zet de opwarming de komende jaren door en moeten we, afhankelijk van onze CO2 -uitstoot, rond 2100 rekening houden met een opwarming van 1,7 °C tot 4,9 °C. Hoe reageren vogels hierop?
In Oranjezon zijn vele stadia van duinvorming te zien. De naam verwijst naar de oorspronkelijke eigenaars: de prinsen van Oranje. Het 400 hectaren grote gebied wordt beheerd door het Zeeuws Landschap.