Voor sommige mensen zijn vleermuizen fascinerende zoogdieren, anderen lopen liever met een grote boog om deze dieren heen. Vleermuizen kunnen in je haren vliegen en je aanvallen om bloed te zuigen en ze zouden ziekten verspreiden. Echt niet! Het gezegde ‘onbekend maakt onbemind’ gaat zeker voor deze dieren op. John van Vliet is een enthousiast onderzoeker van vleermuizen. Waarom dat lees je hier.
Waarom is iemand fan van een bepaald soort dieren? En in dit geval: vleermuizen. Met deze vraag neem ik contact op met John van Vliet, bestuurslid van de Stichting Duinbehoud. John is al sinds 1991 geïnteresseerd in vleermuizen. Toen de ultrasone of de batdetector in 1990 klein genoeg was (en niet meer zo groot als een autobus) heeft hij zo’n detector aangeschaft en is – naast het gebruik van de verrekijker waarmee hij vogels bekijkt- , vleermuizen gaan onderzoeken. En vandaag de dag vindt hij deze dieren nog steeds zeer interessant.
Verschillende soorten vleermuizen
John: “Dat vleermuizen bijzondere dieren zijn en een belangrijke plaats in de natuur innemen, beseffen maar weinig mensen”. Vleermuizen zijn de enige zoogdieren die echt kunnen vliegen. Eén op de vijf zoogdieren is een vleermuis! Vleermuizen komen over heel de wereld voor, met uitzondering van de poolgebieden.En er vliegen maar liefst 925 soorten over de hele wereld. In Nederland kennen we een stuk of 16 à 17 soorten. Een aantal hiervan leeft ook in de duinen en gebruiken de bunkers als verblijfplaatsen en de bossen en wateren om te jagen. En ja, er zijn ook vampiersoorten. Hier zijn er zo’n 4 à 5 verschillende soorten van. Gelukkig komen deze soorten alleen in Zuid Amerika voor.
Vleermuizen gebruiken echolocatie
Vleermuizen gebruiken een speciale manier om veilig rond te vliegen. Net als dolfijnen en sommige zwaluwen maken zij gebruik van echolocatie. Ze maken een voor mensen onhoorbaar geluid en sturen dit de ruimte in. De echo weerkaatst dan bijvoorbeeld op een muur, zij weten dan dat om die muur heen moeten vliegen. Een kleine mindf*ck is een raam. Als de echo aangeeft dat ze hier niet verder kunnen vliegen, kijken ze toch vreemd op, want ze kunnen toch door het glas heen kijken? Want ja, ze kunnen ook zien. John: “ Ze kijken je ook echt aan als je ze (met handschoenen) aanpakt”. Wil je meer weten over hoe echolocatie werkt? Bekijk dan dit filmpje. https://www.youtube.com/watch?v=auV-3hJUXZc&feature=youtu.be
Slapen en eten
Een aantal vleermuissoorten voedt zich met vogels, kikkers, vissen en kleine zoogdieren. Dit zijn voornamelijk grotere tropische soorten. Maar er zijn ook vleermuizen die houden van fruit of zelfs bloemen kunnen bestuiven. Vleermuizen zijn verantwoordelijk voor de bestuiving van meer dan 500 planten wereldwijd!
De Nederlandse soorten eten alleen insecten. De rosse vleermuis met een spanwijdte van 35 – 40 cm, is een soort die wij hier in de duinen tegen kunnen komen. Hij cirkelt boven bosgebieden in de (binnen) duin(rand) op zoek naar vliegende insecten. Het dieet van vleermuizen is het meest divers van alle zoogdieren. En ja, er zijn ook vleermuizen die zich voeden met bloed van vee of tapirs.
Een vleermuis moet om te overleven per nacht een kwart tot een derde van zijn lichaamsgewicht aan insecten eten. Dit betekent dat er per nacht wel 3000 muggen, motjes en kevertjes gegeten worden. Eén enkele watervleermuis kan in de periode van 15 mei tot 15 oktober ruim 400.000 muggen verorberen.
Het gaat goed met de vleermuis
De duinen hebben waterrijke gebieden met schoon water. Op dit schone water komen de vleermuizen af, om te drinken maar ook te jagen. Watervleermuizen, grootoorvleermuizen en rosse vleermuizen vinden hier verblijfplaatsen in boomholten. Ook soorten uit de aangrenzende dorpen jagen graag in de duinen, zoals gewone dwergvleermuizen en laatvliegers. Al deze soorten leven van insecten die bij en boven de schone zoete wateren vliegen. Vooral de uitvliegende muggen worden opgepikt door vleermuizen.
Met de vleermuissoorten die op de zolders en in spouwmuren in de bebouwde kom en omgeving leeft, gaat het minder goed. Door kleine en grote renovaties worden kieren en gaten gedicht en verliezen vleermuizen, net als mussen en gierzwaluwen hun verblijfplaats.
Er is nog veel meer informatie
Wil je meer weten over deze interessante vleermuizen? Hoe de paring gaat, waar ze overwinteren en hoe je een vleermuis van zolder moet halen? Altijd met handschoenen! Kijk dan op deze website www.vleermuis.net. En wil je actief zijn op vleermuizen gebied? Er bestaat ook een vleermuiswerkgroep Nederland (VLEN) voor bescherming van vleermuizen. De informatie hierover vind je ook op deze website.
Dit artikel verscheen in onze nieuwsbrief DuinTopics. Wil jij ook op de hoogte blijven van het laatste nieuws rondom de kust? Klik hier en schrijf je in.
