Vandaag in het duin: Op zoek naar de nachtegaal

Nachtegaal door Henk Bos

Elke maand hebben we het over een dier of plant die je op dat moment in de duinen kunt spotten.
Zijn zang heeft een bijna mythische status. Dankzij de betoverende klanken treedt de nachtegaal op in tal van verhalen, gedichten en sprookjes. In het voorjaar gaan mensen mee met speciale nachtelijke excursies om dit moois met eigen oren te beluisteren. Maar je kan ook zelf op zoek gaan naar deze zangvogel. De nachtegaal is tegenwoordig in Nederland een echte duinvogel, ook omdat hij elders sterk is afgenomen.

Ook overdag

Om nachtegalen te spotten is het niet nodig om in het holst van de nacht op pad te gaan. De meeste nachtegalen zingen is de vroege ochtend en ook ’s avonds zijn ze te horen. Op mooie dagen kun je zelfs midden op de dag hier en daar nachtegalen horen zingen. De beste periode is half april tot begin juni.

Dichte Duinstruiken

Nachtegalen broeden in dichte duinstruwelen met duindoorn of meidoorn en een dichte ondergroei. Ze zijn het meest talrijk in de duinen bij Den Haag en in Noord- en Zuid- Kennemerland waar uitgestrekte duinstruwelen te vinden zijn. Ook in de duinen van Voorne, Goeree en Schouwen komen ze veel voor. Ze zijn niet schuw: soms zit er een nachtegaal pal naast het pad vrolijk te zingen.

Onopvallend uiterlijk

De nachtegaal dankt zijn faam aan zijn zang. Qua uiterlijk is het een onopvallende bruine vogel. Uiterlijke kenmerken helpen sowieso nauwelijks bij het vinden van deze vogel, want hij laat zich weinig zien. Het herkennen van de zang is dus de beste manier om de nachtegaal te vinden.

Het is niet eenvoudig het gevarieerde nachtegalenlied te beschrijven. Beluister het daarom op vogelbescherming.nl (‘ontdek vogels’, zoek via ‘nachtegaal’ en klik op ‘herkenning’) of op xeno-canto.org. Het meest opvallende is de grote afwisseling, met krachtige rollers en af en toe een aanzwellend ‘juu juu juu juu juu’.

Gerelateerde berichten

Ze zijn nu niet te vinden, of schaars. Ze wachten betere tijden af in de vorm van larve of pop, ze zitten diep in de grond, houden een winterslaap, zijn zuidwaarts vertrokken of zitten bij de kachel een stukje voor Duin te schrijven.
Wie op sporen let tijdens een duinwandeling, ziet vooral veel prenten van honden, met daarbij die van hun baasjes. Een sneeuwlaagje onthult –vaak schrikbarend– hoe veel huiskatten ’s nachts op pad zijn geweest.
De aalscholver is een opvallende vogel die je bijna overal kan zien, zeker als er water in de buurt te vinden is. Ze broeden in grote kolonies, vooral bij de grote wateren zoals het IJsselmeer. Maar ook in de duinen zijn grotere en kleinere kolonies te vinden.