Vandaag in het Duin: de zebrarups / sint jacobsvlinder

ZebraRups Sint_Theo Baas
ZebraRups Sint, foto Theo Baas

De zebrarups is een gemakkelijk herkenbaar duindier. Hij is opvallend oranje-zwart gestreept en laat zich volop zien, een signaal aan insecteneters: eet mij niet, want ik ben giftig! Voor ons is hij daardoor niet moeilijk te vinden. Het is de rups van de sint- jacobsvlinder: twee namen, één soort.


 
Rood en zwart

sint-jacobsvlinder_Cynthia Levering
sint-jacobsvlinder, foto Cynthia Levering

De sint-jacobsvlinder vliegt vooral in het voorjaar, het meest tot half juni. Hij fladdert door het open duin op zoek naar duinkruiskruid – de duinvariant van jakobskruiskruid – om eitjes op te leggen. Het is een ‘dag-actieve nachtvlinder’: officieel hoort hij bij de nachtvlinders maar hij vliegt overdag. Het is een opvallend zwart en roodvlindertje, met een lange rode streep langs de rand van de zwarte voorvleugel. Hij lijkt op de sint- jansvlinder maar die heeft ronde rode vlekken op zijn vleugel.


 
Oranje en zwart


In juli en augustus zie je vooral de rupsen die dan uitgekomen zijn en het duinkruiskruid beginnen op te eten. Door de typische oranje-zwarte bandering kun je hem niet verwarren met andere soorten. De zebrarups is giftig doordat hij gifstoffen uit duinkruiskruid weet op te nemen. Het is een van de weinige insecten die op deze slecht verteerbare duinplant leven. De rupsen eten alleen maar deze plant. In sommige jaren, als er veel rupsen zijn, eten ze alle duinkruiskruid helemaal kaal!


Duinkruiskruid


Zebrarupsen en sint-jacobsvlinders vind je bijna overal in open droge duinen langs de hele Nederlandse kust, op duinkruiskruid. Als je nu op zoek gaat zul je vooral zebrarupsen tegenkomen. Komend voorjaar op zoek naar de sint-jacobsvlinder!

In de rubriek ‘Vandaag in het Duin’ hebben we het elke maand over een dier of plant die je op dat moment in de duinen kunt spotten.

Tekst: Kees Vertegaal

Foto: Cynthia Levering & Theo Baas

Gerelateerde berichten

Wanneer je vanaf Paal 9 op Texel naar het zuiden loopt, zie je het strand gaandeweg breder worden. Tot de schijnbaar eindeloze strandvlakte van de Hors aan je voeten ligt. 
‘Water reserveren dat we later kunnen drinken, het léék zo simpel.’ Dat is de kop boven een alarmerend artikel van onderzoekcollectief Investico in Trouw op 2 juli. Er dreigt op termijn een tekort aan drinkwater. Stichting Duinbehoud werd bijna vijftig jaar geleden opgericht uit onvrede over de intensieve waterwinning in Nederlandse duingebieden. Moeten we ons opnieuw zorgen maken? 
Heggenrank (bryonia dioica) is het enige lid van de komkommerfamilie dat in ons land in het wild voorkomt. Zij bloeit van juni tot september met geelachtig witte bloemen.