In Dol op de Duinen zetten we elke maand een vrijwilliger of betrokkene van Stichting Duinbehoud in de schijnwerpers. Zij vertellen waarom de duinen een speciale plek in hun hart hebben. Deze keer: strandvuilraper Peter Pleijs.
Peter Pleijs geniet van het uitwaaien op het strand en het geluid van de zee. Sinds een jaar of tien raapt hij minimaal een uur of drie per week strandvuil. Zijn drive komt voort vanuit zijn binding met de natuur en bezorgdheid over de vervuiling. Hij is niet aangesloten bij één van de strandcommunities die actief zijn met strandschoonmaakacties, maar gaat lekker alleen op pad.
Sinds ik bezig ben met vuilrapen heb ik van alles gevonden: van afval tot archeologische vondsten. Hoe vaker je vuil raapt, hoe meer en gemakkelijker je materialen herkent en vindt. Maar er is altijd wel iets onverwachts, in de duinen, op het strand of in zee. Dat maakt strandvuil rapen niet alleen nuttig maar ook altijd spannend.
Thuisstrand
Ik ben geboren en getogen in Den Haag. In mijn jeugd bracht ik veel tijd door op het Zuiderstrand. Nu woon ik al bijna dertig jaar in Hoofddorp. Daar vandaan bezoek ik wekelijks mijn ‘thuisstrand’: het stuk tussen Wijk aan Zee en de Noordpier van IJmuiden, maar ik raap ook tussen Wijk aan Zee en Heemskerk en soms op het Zuiderstrand van IJmuiden of op het strand boven Noordwijk.
Mijn drive heeft niets te maken met mijn ICT achtergrond en andere werkomgevingen. Ik kan het gevaarlijke vuil niet negeren en de dieren en misschien mensen er slachtoffer van laten worden. Los daarvan is er de chemische vervuiling waar we allemaal slachtoffer van worden. Alle kleine beetjes opgeruimd plastic, purschuim, siliconen en andere troep helpen mee.
Ik post over wat ik bij het vuilrapen zie op LinkedIn, waardoor ik ook werk aan de bewustwording van het probleem. In incidentele gevallen benader ik de bron van de vervuiling of de media. Een mooi voorbeeld is het probleem met ballonnen. Daarmee haalde ik jaren geleden de Sunday Times na de vondst van 96 ballonresten in één middag (https://www.thetimes.com/uk/).
Van troep tot verloren lading
Het begon pakweg vijftien jaar geleden met het rapen van glasscherven na het zwemmen in zee. Ik liep langs de vloedlijn en vond een glasscherf. Daar wil je niet in stappen, dus ik raapte hem op. Even verderop vond ik nog een glasscherf. En daarna een plastic zakje waar ik ze in kon doen.
Het groeide langzaam uit naar wat ik nu al tien jaar doe: minimaal wekelijks een uur of drie, maar vaak langer strandvuil rapen. Toen ik had gezien dat er zo veel en ook gevaarlijk vuil op het strand ligt, vond ik dat ik het niet zo maar kan laten liggen.
De bulk van het strandvuil dat ik vind, bestaat uit touw, vispluis en echte troep. Recreatieafval en aangespoeld vuil in de vorm van plastic en papieren verpakkingen, van schepen of werk op zee gedumpt materiaal (kwasten, verfpotten, tie-wraps, lampen, schoonmaakballetjes etc.), hout, allerlei plastic fragmenten, afval uit de rivieren waaronder riool-overflow van ons achterland en de UK en een enorme range aan andere standaard vuiltjes zoals hulzen en proppen van hagelpatronen, rietjes, ballonresten met linten, teer, paraffine, sigarettenfilters, stokjes van wattenstaafjes en lollystokjes, verspeeld visgerei, verbroken containerverzegelingen, biomedia, detonation cords enz. Restanten van verloren lading zoals schoenen komen ook geregeld voor.
Afval scheiden
Het weggooivuil doe ik in de afvalbakken op en bij het strand, het gevaarlijke en herbruikbare vuil neem ik mee naar huis en sorteer ik. Daarna voer ik glas, metaal, medicijnen, textiel en chemisch afval netjes gescheiden af in de daarvoor bestemde kanalen en kunnen touw, visnet, vispluis, kurken, speelgoed en ongebruikte hondenpoepzakjes worden hergebruikt (bijvoorbeeld bij https://www.juttersgeluk.nl/).En dan zijn er nog gevonden voorwerpen zoals een telefoon of portemonnee. Af te geven op het stadhuis, al valt dat lang niet altijd mee.
Op het strand je hoofd leeg maken
Strandvuil rapen is ook een ontspannende bezigheid; lekker afstand nemen van de actualiteit en uitwaaien in de natuur met het geluid van de zee en de meeuwen. Dat er van alles verandert in de natuur, zeker bij heftige weersomstandigheden, is evident. Ik zie na storm de schade aan de duinen maar ook de groei van nieuwe duinen met spontane vegetatie zoals zandraket en helmgras. En er spoelt van alles aan van natuurlijke materialen op het strand. Daarin zie ik de laatste paar jaar flinke veranderingen, waarschijnlijk door de opwarming. De grote hoeveelheden zeesterren, egelskeletten, zeewier van soms ongebruikelijke soorten en veel kwallen zijn min of meer standaard geworden. Vooral in de herfst- en wintermaanden zijn er minder gebruikelijk vondsten zoals (bruin)vissen, een enkele hondshaai, stukken mangrovewortel en andere onverwachte zaken. En strandvuil. Heel veel strandvuil.
Archeologische vondsten
Afhankelijk van de plaats waar je vuil raapt, zijn ook archeologische vondsten mogelijk. Zeker op zijn thuisstrand in Velsen-Noord. Na een stevige zee waren er altijd al oude botten, scherven en resten uit wrakken te vinden. Restanten uit de tijd van Doggerland (https://nl.wikipedia.org/) toen de Noordzee bos was en er prehistorische dieren en mensen leefden. Bij Wijk aan Zee zijn vorig jaar en het jaar daarvoor twee grondkabels voor windmolenparken ingegraven in geulen van acht meter diep. Daarbij zijn stroken oerbodem losgegraven waarbij oude bosbodems met de daarin aanwezige materialen zijn losgemaakt. Sindsdien ligt het strand van Velsen-Noord vol met veen- en turf-resten maar spoelen ook oude botten en andere zaken uit de ondergrond aan. Zo heb ik grote brokken versteende zeebodem gevonden. Die zijn inmiddels in de collectie van Huis van Hilde (https://www.huisvanhilde.nl/) opgenomen. Maar ik heb ook twee vuurstenen schrapertjes van oermensen en een bewerkt hertenbot geraapt. En allerlei stukken aardewerk vanaf de 16e eeuw. Fragmenten van oude gebruiksgoederen.
